کنفرانس جوانان ننگرهار (بزرگ فکر کنید!)

موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان (AELSO) در همکاری با سازمان اجتماعی سفید و سایر سازمان‌های برجسته ملی و بین‌المللی، کنفرانس جوانان ننگرهار را با محوریت مولفه‌های حقوق بشر، آزادی، دموکراسی و رفاه با حضورداشت بیش از 200 جوان روز پنجشنبه، 27 ماه می 2021 میلادی در ولایت ننگرهار برگزار کرد.

در این کنفرانس یک روزه، علمای دین، استادان پوهنتون/دانشگاه، فعالان مدنی و حقوق بشری؛ جوانان و محصلان گردهم آمدند و در کنار فراگیری موارد مختلف پیرامون ارزش‌های دموکراسی،‌ آزادی، حقوق بشر، رفاه، همدیگرپذیری و مبارزه با افراط‌گرایی، طرح‌ها و برنامه‌های سازنده شان را برای نهادینه‌شدن ارزش‌های حقوق بشر، دموکراسی، صلح، آزادی،‌ همدیگرپذیری و مبارزه با افراط‌گرایی در افغانستان در مباحث جداگانه و  کار های گروپی، ارائه نمودند.

سخنرانان این کنفرانس نهادینه ساختن همدیگرپذیری، ارزش‌های حقوق بشری، رفاه و آزادی از دام افراطیت را زمینه‌ساز صلح و رفاه در کشور خوانده و به ضرورت ترویج همدیگرپذیری در افغانستان تاکید نمودند. اشتراک کنندگان این کنفرانس حمایت شان‌ را از صلح، آزادی و همدیگرپذیری اعلام نموده و این مؤلفه‌ها را قدرت بازدارنده مدنی و اجتماعی در برابر افراط‌گرایی و هراس‌افگنی دانستند.

نجیب‌الله سلیمان‌خیل، عضو ارشد مؤسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان افتتاح‌گر این کنفرانس بود. وی در مورد فعالیت‌ها و دستاوردهای این مؤسسه معلومات ارائه نموده و در ارتباط با اهداف برگزاری کنفرانس جوانان برای صلح و همدیگرپذیری و نقش آن در راستای مبارزه با افراط گرایی توضیحات لازم را برای اشتراک کنندگان ارائه نمودند.

وی در صحبت‌های خویش بیان داشت که موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان و سازمان اجتماعی سفید طی نزدیک به دو دهه فعالیت‌های خویش برای ترویج ارزش‌های جامعه باز در مطابقت با آموزه‌های دین مقدس اسلام؛ مسیرهای پر فراز و نشیب را پیموده است و تا کنون در 28 ولایت و شهر افغانستان به صورت رضاکارانه فعالیت دارند.

جناب سلیمان‌خیل، عدالت میان ارزش‌ها و ترویج ارزش‌های انسانی را در سازگاری با ارزش‌های دین مبین اسلام و مبارزه با افراط‌گرایی را از اهداف اساسی کنفرانس جوانان ننگرهار بیان داشته و گفت: «هدف اساسی کنفرانس جوانان ننگرهار اینست که در محوریت حقوق بشر، دموکراسی، آزادی، رفاه و همدیگرپذیری، ارزش‌های انسانی و جامعه باز را برای اشتراک کنندگان آموزش بدهیم و نظریات و طرح‌های جوانان را برای ترویج و نهادینه نمودن ارزش‌های انسانی و مبارزه با افراط‌گرایی، جمع آوری و در یک کتاب تحقیقی منحیث کتاب راهنما برای پالیسی سازی در عرصه حکومتداری خوب، نهادینه نمودن ارزش‌های انسانی و مبارزه با افراط‌گرایی به چاپ برسانیم.»

به تعقیب ایشان، اساتید دانشگاه و مسئولین نهادهای مدنی و اجتماعی ولایت ننگرهار، هر یک محمد یونس خادم، وحید ظهیر، عبدالبصیر اتل، افتخار احمد همدرد، عزت الله منصف و سایر شخصیت های برجسته علمی صحبت ها و نظریات خویش را پیرامون موضوع برنامه، شیوه های ترویج ارزش های حقوق بشری، اشاعه فرهنگ صلح و همدیگرپذیری، نقش محصلین و مراکز اکادمیک در ترویج موازین حقوق بشر، و راهکارهای مبارزه با افراط گرایی در افغانستان مطرح ساخته و بخش نخست این کنفرانس را با موفقیت و انتقال پیام های سازنده و آموزنده به اشتراک کنندگان به پایان رساندند.

محمد یونس خادم، استاد پوهنتون ننگرهار، با استقبال و سپاس‌گزاری از ابتکار موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان و سازمان اجتماعی سفید به‌خاطر برگزاری کنفرانس جوانان ننگرهار، ایجاد محافل اینچنینی را یکی از راه های مؤثر در راستای محوریت بخشی نقش جوانان و محصلین در ترویج و تأمین ارزش های دموکراسی، جامعه باز، حقوق بشر، و آزادی رأی و انتخاب در پرتو تعالیم اسلامی در جامعه افغانی دانسته و با تاکبد روی نقش جوانان، ترویج و گسترش این مفاهیم و ارزش ها را در جامعه از مسئولیت های عمده جوانان دانستند. از دید ایشان بنا به نارسایی ها و مشکلات موجود در افغانستان توده مردم از دسترسی به علوم و آموزش بی بهره بوده و این جوانان و محصلین اند که با طرح ها و برنامه های سازنده شان کشتی علم و معرفت را در میان جامعه به سر منزل مقصود هدایت خواهند کرد، جامعه ای که به علم رسیده باشد، افراط‌گرایی در آن جایی نخواهد داشت و این بیداری ملت هاست که جامعه را به پویایی رسانده و پدیده های چون افراط‌گرایی را به انزوا می کشاند.

در ادامه‌ی برنامه، وحید ظهیر استاد پوهنتون، ایراد سخن کرده افزود: « افراطگرایی پدیده شوم و مذموم است که شرایط صلح و همدیگرپذیری را در جوامع انسانی منهدم ساخته و موجبات درگیری و خشونت را فراهم می آورد؛ ایشان علاوه نمودند که راه غلبه بر این پدیده خون بار ترویج و گسترش ارزش های حقوق بشری، جامعه باز، صلح و همدبگرپذیری، حق آزادی رأی و انتخاب در پرتو تعالیم اسلامی و معرفی این مفاهیم در جامعه افغانستان است، مردم افغانستان نیازمند آموزش های مستمر اجتماعی و سیاسی بوده و این امر در نبود همکاری و تلاش جوانان، محصلین، نخبگان، و شخصیت های علمی و اکادمیک دست نیافتنی است.»

در بخش دوم برنامه؛ پنل اختصاصی کنفرانس جوانان ننگرهار تحت عنوان آینده را برای خود و دیگران بهتر بسازیم، پیرامون مولفه‌های حقوق بشر، مبارزه با افراط‌گرایی، همدیگرپذیری و رفاه؛ چالش‌ها، فرصت‌ها، وضعیت فعلی و آینده و راه‌کارهای موجود در این  زمینه‌ها با حضورداشت عبدالبصیر سباوون استاد دانشگاه، شیرشاه همدرد رئیس انجمن خبرنگاران زون شرق، و هجرت الله اختیار استاد دانشگاه و گردانندگی وحیدالله راشد نماینده‌ی ولایتی موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان برگزار گردید.

سخنرانان این بخش از برنامه پیرامون چالش‌های آموزش و ترویج فرهنگ صلح و همدیگرپذیری، ارزش‌های حقوق بشری، و مبارزه با افراط گرایی در افغانستان صحبت نموده و نظریات خویش را با اشتراک‌کنندگان شریک ساخته و اذعان داشتند که طی دهه‌های اخیر در نتیجه‌ی سطح پایان آگاهی و علمی در میان مردم، پدیده‌ی افراط‌گرایی در جامعه افغانستان رخنه نموده و منتج به افزایش خشونت‌ها و بحران شده است.

ایشان علاوه نمودند که یکی از راه‌های مؤثر برای رهایی از پدیده‌ی افراط گرایی در افغانستان، برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های اینچنینی در راستای آموزش و ارتقای سطح آگاهی مردم؛ به‌خصوص جوانان و محصلان و آشنا‌سازی و معرفی ارزش‌های جامعه باز، صلح، همدیگرپذیری، آزادی، و حقوق بشر در میان مردم است.

از دید اعضای این گفتمان، بدون در نظرگیری نظر مردم، صلح و آرامش در افغانستان دست نیافتنی و نامحسوس است، صلح تنها آتش‌بس و پایان ‌یافتن درگیری‌های موجود در افغانستان نبوده؛ بل صلح روزی تحقق خواهد یافت که فرهنگ همدیگرپذیری در میان مردم تطبیق یافته و افغان‌ها بتوانند در نبود ترس در یک جامعه‌ی متحد و کثرت‌گرا زندگی کرده و در سایه‌ی وحدت و صلح به ‌ترقی و توسعه‌ی کشور خویش نایل آیند.

در بخش سوم کنفرانس؛ در مرحله کار گروپی، اشتراک کنندگان این برنامه به چهار گروپ تنظیم شده و روی عوامل افراط‌گرایی، پیامدها و راهکارهای مبارزه با آن در افغانستان بحث و رای‌زنی نمودند. سپس نتایج کار گروهی را با همدیگر شریک ساختند که  برآیند این برنامه‌ها در یک کتاب تحقیقی، چاپ و نشر خواهد گردید.

در این برنامه بیش از 2۰۰ تن از جوانان ننگرهار؛ گسترش افراط‌گرایی را  نگران کننده خواندند و این پدیده را یکی از عوامل ادامۀ جنگ در کشور دانستند. به ‌گفته‌ی این جوانان حلقه‌های استخباراتی شماری از کشورهای همسایه به‌ همکاری برخی از نهادهای تندرو مذهبی در کشور، جوانان افغان را به افراط‌گرایی و تندروی می‌کشانند.

این جوانان می‌گویند که کنفرانس جوانان ننگرهار فرصت را برای جوانان فراهم می‌کند تا در کنار مبارزه با افراط‌گرایی، ارزش‌های صلح، همدیگر پذیری و حقوق‌بشری را در جامعه ترویج داده و در راستای هدایت جامعه به سوی توسعه و آزادی مبتنی بر مبانی اسلامی سهیم گردند.

حقیقت عمرزی، یکی از شرکت‌کنندگان این گردهمایی گفت: «طی دهه های اخیر، افراط گرایی در افغانستان بی‌نهایت افزایش یافته‌ و موجب رنج ها و آسیب های بزرگ اجتماعی برای مردم افغانستان خصوصا جوانان گردیده است، از دید ایشان افراط‌گرایی در بسیاری از موارد مانع رفاه، توسعه، همدیگرپذیری و صلح در جامعه شده و حتا حق تعلیم و آموزش را از مردم افغانستان علی الخصوص طبقه اناث سلب کرده است.»

محمد اقبال کوچی، شرکت‌کنند‌ه‌ی دیگر این گردهمایی نیز افزود: «موجودیت گرایش های افراطی در افغانستان تمام ابعاد اجتماعی و سیاسی را تحت تأثیر قرار داده و ارزش های انسانی، حقوق بشری، صلح و همدیگرپذیری را در جامعه مورد تهدید قرار داده است، ایشان شرایط و میزان سطح بلندافراطگرایی را برای آینده افغانستان خطر آفرین تلقی نموده و راه برون رفت از وضعیت فعلی را ایجاد مجالس علمی، آموزش و معرفی مفاهیم و ارزش های انسانی جامعه باز، حقوق بشر، دموکراسی، آزادی رأی و انتخاب در جامعه افغانی دانسته و تلاش برای اعتدال‌گرایی را در میان مردم خصوصا جوانان از وظایف اساسی نخبگان اجتماعی و علمی عنوان کرند.»

جمع بندی کلی کنفرانس جوانان ننگرهار توسط عبدالحی موحد مسئول بخش تحقیق موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان انجام شد که در بخش جمع بندی، گزینه‌های بعدی را برای جوانان ارایه نمود. وی برای اشتراک‌کنندگان یاد‌آور گردید که کنفرانس ملی جوانان 2021 در یکی از شهرهای بزرگ کشور برگزار خواهد شد، که در کنفرانس ملی جوانان به اشتراک‌کنندگان کنفرانس جوانان ننگرهار، اولویت داده خواهد شد.

همچنان در این کنفرانس کتاب مبانی اسلامی جامعه باز، کتاب صلح، دوستی و آزادی و سایر کتاب‌های ارزشمند؛ از نشریات موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان برای اشتراک کنندگان به عنوان منبع علمی بررسی سازگاری‌ ارزش‌های دین اسلام با ارزش‌های جامعه باز معرفی شد.

موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان مصمم است که چنین کنفرانس‌ها را در ولایت‌های مختلف افغانستان به منظور ترویج اندیشه‌های همدیگر‌پذیری، صلح و آزادی و مبارزه با افراط‌گرایی، برگزار نماید.